In eerdere berichten spraken we al onze zorg uit over ontwikkelingen op het thema schoolveiligheid. Gesprekken met vertegenwoordigers van scholen, politie en jeugdzorg leken een beeld te schetsen van een groeiend aantal veiligheidsincidenten op Nederlandse scholen, vooral in het Voortgezet Onderwijs. In de praktijk leken veel schoolleiders er echter voor te kiezen vooral niet de openbaarheid te zoeken met incidenten op hun school. En ook in rapportages vanuit de Nederlandse overheid werd de situatie verbaal nogal gerelativeerd.
Recente berichten in de media lijken echter te wijzen op een trendbreuk. RTL Nieuws schetst in dit artikel van 3 juni 2024 met de titel “Prostitutie, drugs en vechtpartijen: meer heftige incidenten op middelbare scholen” een veel minder positief beeld. Zij citeren daarbij de Onderwijsinspectie die aangeeft dat het aantal signalen over fysieke en sociale onveiligheid op de ruim 1200 middelbare schoolvestigingen in twee jaar tijd is verdrievoudigd. De onderwijsinspectie geeft daarbij aan meer scholen een onvoldoende voor de manier waarop de sociale veiligheid van leerlingen beschermd wordt.
De Inspectie van het Onderwijs geeft dan ook aan strenger te controleren wat middelbare scholen doen voor de veiligheid van hun leerlingen, zo wordt beschreven door nu.nl. In de mediaberichten wordt melding gemaakt van verkoop van drugs, wapenbezit en prostitutie. De ‘straatcultuur’ lijkt logischerwijs ook op scholen zijn plek te veroveren. Een beeld dat wordt bevestigd door de schooldirecteur van het OBC in Huissen, een VMBO School, in dit artikel van RTL Nieuws, waarin gewag wordt gemaakt van vechtpartijen in de aula en soms zelfs in de klas en daarnaast van wapen- en drugsbezit. In het bericht wordt ook duidelijk dat scholen berichten over onveiligheid op school liever niet naar buiten brengen uit angst voor imagoschade en dalende leerlingaantallen. Schooldirecteur Joeri Vonk zegt echter terecht: “Er is geen ei van Columbus, maar wees er open over. Haal expertise binnen die er is in het land. Bij je collega-scholen, bij initiatieven zoals de Wijschool, bij een gemeente. De maatschappij verandert en komt de school binnen. Dat kun je niet alleen oplossen.”
Er zijn gelukkig goede initiatieven om scholen te helpen met vraagstukken rondom het thema schoolveiligheid. Zo is er de “Alliantie WIJschool“, die met een programmatische aanpak probeert docenten duurzaam te ontzorgen en te versterken in het voorkomen van zorgwekkend gedrag bij jongeren.
Risicomanagement
Scholen zijn van nature ingericht op het verzorgen van onderwijs en het scheppen van een omgeving en klimaat waarin vooral de ontwikkeling van leerlingen centraal staat. Scholen zijn al langer bezig met het thema schoolveiligheid, maar tot nu toe ging het daarbij vooral om sociale veiligheid en daarbij lag de nadruk vooral op pestgedrag en het voorkomen van sociale uitsluiting.
Helaas wordt het nu duidelijker dat ook de fysieke veiligheid van leerlingen en personeel niet langer als vanzelfsprekend ervaren kan worden. Het is hoog tijd dat er ook publiekelijk een open debat gevoerd wordt over hoe om te gaan met straatcultuur op school. Niet alleen voor de veiligheid op school, maar ook vanwege de toekomst van leerlingen en de impact op de samenleving.
Scholen, te beginnen met VO-scholen, zullen er niet aan ontkomen om als onderdeel van hun risicomanagement ook cultuuraspecten en incidenten relaterend aan fysieke en sociale veiligheid te benoemen en bijbehorende maatregelen te treffen.
Omgaan met incidenten
Scholen in Nederland kunnen veel leren van scholen in landen als Zweden en Brazilië als het gaat om de omgang met incidenten. Schoolleiders kiezen daar voor een aanpak waarbij snel en collectief geschakeld kan worden bij incidenten. Een snelle respons, waarbij alle relevante teamleden betrokken zijn, kan helpen om de impact van incidenten te beperken.
Meer dan de helft van alle Zweeds scholen gebruikt het platform van Cosafe Technology, waarbij een app voor smartphones en computers gebruikt wordt om te alarmeren, elkaar te informeren en snel maatregelen te treffen ter bescherming van leerlingen en personeel.
Cosafe Technology (en Explicate) delen graag vrijblijvend hun eigen ervaringen en ook de inzichten van klanten bij het omgaan met een complex thema als schoolveiligheid. Private en publieke partijen zullen moeten samenwerken om maatschappelijke uitdagingen als deze aan te gaan. Uiteindelijk met als doel de veiligheid van onze kinderen én het personeel op scholen zoveel mogelijk te garanderen.
Neem gerust contact met ons op als u over dit onderwerp in gesprek wilt gaan.